Τραγουδιών Ιστορίες #3 - Το "Α.Μάνθος" του Θ. Παπακωνσταντίνου

Α.Μάνθος

Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Στίχοι: Ποίημα του Χρήστου Μπράβου - Διασκευή Θ.Παπακωνσταντίνου
Πρώτη εκτέλεση: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Δισκογραφία: "Βραχνός Προφήτης" (2000), Θ.Παπακωνσταντίνου και οι Λαϊκεδέλικα: "Τα ζωντανά" (2004)

"Όπου, στα 1923 ο επικυρηγμένος Θωμάς Γκαντάρας ο ληστής,
αποφασίζει να φωτογραφηθεί..."

Ο φωτογράφος των Τρικάλων
Α. Μάνθος
έπαιρνε νύχτα τα στενά
γυρνώντας σπίτι του

Τους γάμους θα σκεφτότανε
αλλά και τους θανάτους
που εκράτησε παντοτινά
στο ακριβό χαρτί

Μα πιο πολύ θυμότανε το
βράδυ του Αυγούστου
που πόρτες έκλεισε βαριά,
έλυσε τα σκυλιά

Κλέφτης μην έρθει κι έπεσε
για του δικαίου τον ύπνο
κλέφτης μην έρθει κι έπεσε
όπως κάθε φορά

Μήτε που άκουσε σκυλί,
θυρόφυλλο να τρίζει
και απ' το φεγγίτη της σκεπής
τον είδε να γλιστρά

Από την Άκρη Άγγελος,
στα δόντια το μαχαίρι
Άγγελος, Εξάγγελος,
μας ήρθε από μακριά

Από το "Βραχνό Προφήτη": www.youtube.com/watch?v=n4GZfF88tS4
Από "Τα ζωντανά": www.youtube.com/watch?v=v5a7K0HVkAw

~~~

Το τραγούδι περιγράφει μία πραγματική ιστορία. Πράγματι, ένα βράδυ του 1923 ο επικυρηγμένος ληστής Θωμάς Γκαντάρας, αφού φόρεσε τη φουστανέλα και τα ασημένια τσαπράζια του, πήγε κρυφά στο σπίτι του περίφημου τρικαλινού φωτογράφου Αθανάσιου Μάνθου. Μπήκε απ'τη στέγη και τον ξύπνησε προκειμένου να τον φωτογραφίσει με τη συμμορία του, πιθανώς επειδή πίστευαν ότι το τέλος πλησιάζει. Και πραγματικά, λίγο καιρό μετά την παρακάτω φωτογραφία, ο Γκαντάρας σκοτώθηκε...

Αριστερά ο Περικλής Παπαγεωργίου (που λέγεται ότι ήταν "σταρ" ληστής, αφού τον είχαν ερωτευτεί όλες οι γυναίκες της επαρχίας!) και δεξιά ο Θωμάς Γκαντάρας

Οι αφοι Παπαγεωργίου, ο Ελευθέριος Πλάτανος και ο Θωμάς Γκαντάρας (πηγή)

~~~

Ο Θωμάς Γκαντάρας, αποκαλούμενος και "Μαύρος Λήσταρχος", καταγόταν από την Άκρη Ελασσόνος (..."από την Άκρη Άγγελος, στα δόντια το μαχαίρι"...) . Είχε λιποτακτήσει απ'το στρατό και βγήκε στο βουνό το 1918 με σκοπό να σκοτώσει έναν τσιφλικά που είχε βιάσει τη γυναίκα του. Έδρασε κυρίως στην περιοχή των Χασίων (βουνά ΒΔ της Καλαμπάκας). Το κεφάλι του επικηρύχθηκε το 1922 με το ποσό των 40.000. Σκοτώθηκε στις 5 Αυγούστου 1923 στη θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών, κοντά στο Μαυρέλι. Το κεφάλι του κόπηκε και εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα για παραδειγματισμό.

~~~

Πολλές φορές στα live του, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ξεκινά το τραγούδι με την εξής απαγγελία:

Από τα υψίπεδα του Κιλκίς, κοντά στη λίμνη της Δοϊράνης, ο ακούραστος και ακαταμάχητος ανθυπαστυνόμος Ιωάννης Πετράκης, μετά από απηνή μεν, μάταια δε, καταδίωξη των ληστάρχων στις 7 Απριλίου του 1923 γύρισε στο Κιλκίς και έστειλε την εξής αναφορά: "Λαμπυριζούσης και σελαγιζούσης της σελήνης παρά την λίμνην της Δοϊράνης, εωράκαμεν τους ληστάς. Κράζων δε προς αυτούς 'Σταθείτε, ρε πούστηδες γαμώ το σταυρό σας' και αυτών απαντησάντων 'Κλάστε μας τα αρχίδια', ούτοι απέδρασαν."

Η παραπάνω αναφορά είναι απολύτως πραγματική!

~~~

Ο Αθανάσιος Μάνθος, όπως ήδη είπαμε, είναι επίσης υπαρκτό πρόσωπο. Ήταν ο πρώτος φωτογράφος των Τρικάλων, ξακουστός στην εποχή του. Ξεκίνησε το 1919 και δούλεψε στο διάσημο φωτογραφείο του έως και το 1960 που έφυγε από τη ζωή. Μάλιστα ο συνονόματος εγγονός του συνεχίζει την επαγγελματική παράδοση της οικογένειας στα Τρίκαλα μέχρι και σήμερα.

~~~

Στην πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, όπως αποτυπώνεται στο δίσκο "Βραχνός Προφήτης", την εισαγωγή του κομματιού απαγγέλλει ο Θανάσης Γκαντάρας, απόγονος του ληστή και μακρινός συγγενής του ίδιου του Θανάση Παπακωνσταντίνου!

~~~

Η φωτογραφία έγινε έμπνευση για το ποίημα του Χρήστου Μπράβου. Το ποίημα έγινε έμπνευση για τραγούδι. Το τραγούδι αποκάλυψε την ιστορία για τον Γκαντάρα. Το τραγούδι και η ιστορία που κουβαλά έγιναν αφορμή για ταινία μικρού μήκους!

~~~

Δημοτικά τραγούδια για τον Θωμά Γκαντάρα: κλικ και κλακ

~~~
Όλες οι αναρτήσεις της στήλης "Τραγουδιών ιστορίες": κλικ