Αφιέρωμα στο Σταμάτη Μεσημέρη (Μέρος 1ο)

Όπως είχα υποσχεθεί στην προηγούμενη ανάρτησή μου, θα προσπαθήσω να κάνω μια αναφορά στον Σταμάτη Μεσημέρη, που έφυγε την Παρασκευή από κοντά μας νικημένος από τον καρκίνο. Η αναφορά μου θα είναι αναλυτική κυρίως επειδή η πορεία του Σταμάτη στο ελληνικό τραγούδι είναι ελάχιστα γνωστή.

Σταμάτης Μεσημέρης
25.09.1948 - 03.04.2009

Τα πρώτα χρόνια

Ο Σταμάτης Μεσημέρης γεννήθηκε το 1948 στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από το Βαλανειό Κέρκυρας με το οποίο είχε κρατήσει επαφή, αφού αρκετές μέρες του χρόνου έμενε εκεί. Ο πατέρας του είχε έρθει στην Αθήνα από μικρή ηλικία και ήταν αστυνομικός.

Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα πέρασε αρχικά στον Βοτανικό και στη συνέχεια στο Νέο Ηράκλειο. Στα γυμνασιακά του χρόνια, σε ηλικία 14-15 ετών, άρχισε να γράφει τους πρώτους του στίχους και λίγο αργότερα έμαθε κιθάρα όντας αυτοδίδακτος. Σε ηλικία 17 ετών συμμετείχε στο συγκρότημα THE FACES του Πάνου Κόκκινου παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας διασκευασμένα κομμάτια. Αυτή ήταν και η πρώτη του επαφή με το τραγούδι, η οποία μάλιστα δεν είχε συνέχεια για πολλά χρόνια μιας και προηγούνταν οι σπουδές.

Οι σπουδές και η πρώτη προσπάθεια στη μουσική

Το 1968 μπαίνει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για να σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες. Ολοκληρώνει τις σπουδές του πάνω σε αυτό το αντικείμενο με επιτυχία και φεύγει στο εξωτερικό για να συνεχίσει τις σπουδές του αυτή τη φορά στην Ψυχολογία. Επαναπατρίζεται γύρω στο 1978 και εργάζεται για 10 συνεχή χρόνια πάνω στον τομέα της Κλινικής Ψυχολογίας. Γύρω στο 1987 παρουσιάζει τα πρώτα του ολοκληρωμένα τραγούδια με αφορμή τη συμμετοχή του σε μια πολιτιστική κίνηση ενάντια στα ναρκωτικά. Αυτή ήταν και η πρώτη του σοβαρή επαφή με την τραγουδοποιία, που έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα ενασχόλησή του με το τραγούδι. Το 1988 σχηματίζει μία μπάντα με την ονομασία "Ρωγμές" και ξεκινά εμφανίσεις ανά την Ελλάδα παρουσιάζοντας δικά του τραγούδια - ακυκλοφόρητα βεβαίως μιας και δεν έχει μπει ακόμα στη δισκογραφία - μαζί με διασκευές γνωστών κομματιών. Τα τραγούδια του προκαλούν το ενδιαφέρον και αποκτούν κάποιους θαυμαστές, ειδικά ανάμεσα στη νεολαία.

Η γνωριμία του με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου

Ώσπου το 1988 είχε τον πρώτο πολύ σημαντικό "σταθμό" στην καριέρα του. Γνωρίστηκε με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είχε ακούσει τα τραγούδια του και είχε εντυπωσιαστεί, πράγμα που τελικά του άνοιξε την πόρτα της δισκογραφίας και της εξέλιξής του στο χώρο του τραγουδιού. Πάμε να δούμε πώς περιέγραψε ο ίδιος ο Μεσημέρης τη γνωριμία του με τον Β. Παπακωνσταντίνου σε συνέντευξη που έδωσε στον Θανάση Γιώγλου και τον Μάκη Ιωακειμίδη για την ιστοσελίδα "Μουσικόραμα" το καλοκαίρι του 2008:

Σταμάτης Μεσημέρης: ‘‘ Η σχέση (σ.σ. με τον Β. Παπακωνσταντίνου) ξεκίνησε το 1988…Είχα κάποια τραγούδια όταν βρεθήκαμε και του είπα «καινούργια είναι αυτά τα τραγούδια, είναι δικά μου»

-«Πάμε στούντιο» μου λέει
-«Τι να κάνουμε;»
-«Να κάνουμε δίσκο» μου απάντησε…
-«Κι εγώ τι να κάνω στο στούντιο;»
-«Θα το λες , θα το ενορχηστρώσουμε μαζί, πως τα λες εσύ με το «γκρουπ» σου , έτσι θα τα λέω εγώ»
-«Τι λέει αυτός τώρα;» σκέφτηκα εγώ…

Και τα κάναμε και άρχισε η ιστορία με το «Ελλάς» κλπ . Έγινε «κόλαση». Δε θα ξεχάσω που παίξαμε στο Καυταντζόγλειο μπροστά σε 42000 κόσμο το 1989. Μετά ευτυχήσαμε, ότι κάναμε να το αγαπήσει πολύ ο κόσμος, το αγάπησε τρελά. ’’

Έτσι περιέγραψε ο Μεσημέρης την γνωριμία του και την πρώτη συνεργασία του με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Και πράγματι κάπως έτσι έγιναν τα πράγματα.

Η πρώτη συνεργασία με τον Β. Παπακωνσταντίνου

Το 1988 ο Β. Παπακωνσταντίνου ήταν ήδη ένας καταξιωμένος ερμηνευτής και ίσως το πιο εμπορικό όνομα της ελληνικής ροκ. Προερχόταν τότε από μια συνεργασία με τον - επίσης καθιερωμένο τότε συνθέτη - Θάνο Μικρούτσικο και έψαχνε νέα ονόματα του χώρου για να φτιάξει το νέο του δίσκο. Άκουσε τα τραγούδια του (νέου στο χώρο) Μεσημέρη και της μπάντας του και του πρότεινε να συνεργαστούν. Πράγματι, τον Ιούνη του 1989 κυκλοφόρησε ο δίσκος "Χορεύω" με ερμηνευτή τον Β. Παπακωνσταντίνου και συνεργάτες τον Χριστόφορο Κροκίδη (κιθάρες - ενορχήστρωση), τον Ανδρέα Αποστόλου (πλήκτρα) και τον Στέφανο Δημητρίου (τύμπανα). Μέσα στο δίσκο αυτό ο Παπακωνσταντίνου ερμήνευσε και τρία τραγούδια του Σταμάτη Μεσημέρη. Ήταν τα "Ελλάς", "Πόσες φορές" και "Όχι σε όλα". Ο δίσκος είχε πολύ μεγάλη απήχηση και τα τραγούδια αυτά του Μεσημέρη, με τις ροκ ενορχηστρώσεις του Χ. Κροκίδη, βοήθησαν στο να εδραιωθεί ο Β. Παπακωνσταντίνου στη θέση του πιο επιτυχημένου έλληνα ρόκερ της εποχής, με τις μαζικές συναυλίες να είναι το σήμα κατατεθέν του (πολλές φορές η προσέλευση άγγιζε τις 40000!), συναυλίες που τίποτα δεν είχαν να ζηλέψουν από αντίστοιχες ξένων συγκροτημάτων. Ειδικά τα τραγούδια "Ελλάς" και "Όχι σε όλα" είχαν τεράστια απήχηση και μάλιστα παρατηρήθηκε ότι οι στίχοι τους πολλές φορές έγιναν συνθήματα σε πορείες, ή γράφονταν σε πανό καταλήψεων, πράγμα που σημαίνει ότι οι καυστικοί στίχοι του Μεσημέρη έγιναν άμεσα αποδεκτοί από τον κόσμο με όχημα τη φωνή του Παπακωνσταντίνου.

Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του δίσκου "Χορεύω"

Οι πρώτοι προσωπικοί του δίσκοι και η λογοκρισία

Έτσι, μπορεί ο Μεσημέρης να έφτασε 40 ετών για να μπει στη δισκογραφία, αλλά τελικά το έκανε με τον πιο επιτυχημένο και εντυπωσιακό τρόπο. Η συνεργασία του με τον Παπακωνσταντίνου και η φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους τον βοήθησε στο να κυκλοφορήσει και τους πρώτους προσωπικούς του δίσκους. Συγκεκριμένα, το 1989-90 κυκλοφόρησε τον πρώτο του προσωπικό δίσκο με τίτλο "Μεθάω στις ρωγμές του ονείρου", με παραγωγό τον Παπακωνσταντίνου. Με την έκδοση του δίσκου συνέβη κάτι που κανείς δεν περίμενε. Ο δίσκος λογοκρίθηκε και απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του για 6 μήνες με αφορμή τις λέξεις "πρέζα" και "χαπάκια" που περιέχονταν στους στίχους του τραγουδιού "Βραδινές περιπολίες". Ήταν η πρώτη περίπτωση λογοκρισίας μετά από 15 χρόνια (με εξαίρεση την περίπτωση του 1980 με τα "Ρεμπέτικα της Κατοχής" και του 1984 με τον δεύτερο δίσκο του Τζίμη Πανούση) κάτι που δημιούργησε αντιδράσεις και ξύπνησε άσχημες μνήμες στο λαό και τον καλλιτεχνικό κόσμο. Τελικά ο δίσκος κυκλοφόρησε με το αντιαισθητικό "μπιπ" της λογοκρισίας να ακούγεται στις προαναφερθείσες λέξεις του επίμαχου τραγουδιού. Ο δίσκος μάλιστα άρεσε αρκετά και είχε επίδραση ειδικά στη νεολαία. Περιλαμβάνονται πέρα από το λογοκριμένο "Βραδινές περιπολίες", το "Ελλάς" με τη φωνή του ίδιου του Μεσημέρη αυτή τη φορά, το "Στις ρωγμές του ονείρου", το "Υστερόγραφο" κ.ά.

Το 1991 ο Μεσημέρης κυκλοφορεί τον δεύτερο προσωπικό του δίσκο με τίτλο "Απόδραση", όπου συναντάμε και πάλι το "Πόσες φορές" με τη φωνή του Μεσημέρη αυτή τη φορά και με μια πιο "ηλεκτρική" ενορχήστρωση σε σχέση με αυτή που συμπεριλήφθηκε στο δίσκο "Χορεύω" του Παπακωνσταντίνου. Στον ίδιο δίσκο βρίσκουμε τον "Λουδοβίκο", το "Πέντε τύψεις" (για τον Παύλο Σιδηρόπουλο) και το ομώνυμο με το δίσκο "Απόδραση". Το 1993 θα κυκλοφορήσει και τον τρίτο του προσωπικό δίσκο με τίτλο "Άγριο πλήθος" όπου πρωτοπαρουσιάζεται το τραγούδι "Γαλάζιο χιόνι" το οποίο θα ξανακούσουμε έναν χρόνο αργότερα με αλλαγμένο τίτλο ("Δεν σηκώνει") στον ομώνυμο δίσκο του Παπακωνσταντίνου. Ακούμε επίσης άλλα δύο τραγούδια που θα ξαναηχογραφηθούν αργότερα από άλλους τραγουδιστές. Πρόκειται για το "Πόσο μου λείπεις" που θα το ακούσουμε το 2007 με τη φωνή της Τάνιας Κικίδη στον πρωτο της δίσκο "Δύση Ανατολή" και "Το άγριο πλήθος" που με αλλαγμένο τίτλο ("Σόφη") και ελαφρώς αλλαγμένους στίχους συμπεριλήφθηκε και στην πιο πρόσφατη συνεργασία του Παπακωνσταντίνου με τον Μεσημέρη στο δίσκο "Βατόμουρα" του 2008.

Εξώφυλλο και οπισθόφυλλο του δίσκου "Το άγριο πλήθος" (1993) - Το εξώφυλλο κοσμείται από το έργο του ζωγράφου Σαλβατόρ Νταλί "Το παιδί και το ποντίκι" (1939)

Οι τρεις πρώτοι προσωπικοί δίσκοι του Μεσημέρη, στους οποίους αναφερθήκαμε παραπάνω, ήταν κλασικά δείγματα του ελληνικού ροκ των δεκαετιών του ’70 και του ’80. Οι ενορχηστρώσεις ήταν ηλεκτρικές, ενώ οι ερμηνείες δεν ήταν και οι καλύτερες δυνατές καθώς το δυνατό σημείο του Μεσημέρη δεν ήταν η φωνή του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήταν καλός ερμηνευτής των τραγουδιών του. Ίσα-ίσα που με τη βραχνή και πολλές φορές ψιθυριστή φωνή του απέδιδε πολύ καλά τις μικρές ιστορίες με πολλά κρυμμένα νοήματα που ήταν τα τραγούδια του. Το δυνατό σημείο πάντως φαινόταν ήδη από τότε πως ήταν οι στίχοι του, που ήταν καυστικοί, ενάντια στην "εξουσία" και το "σύστημα", εξέπεμπαν μία underground αισθητική σαφώς επηρεασμένη από τον Νικόλα Άσιμο και τον Παύλο Σιδηρόπουλο, στους οποίους πολλά από τα τραγούδια του Μεσημέρη έκαναν άμεσες αναφορές.

Μέχρι και το 1995-96 ο Μεσημέρης έπαιξε σε πολλές ιστορικές μουσικές σκηνές της Αθήνας και της περιφέρειας όπως "Ροντέο", "Αχ Μαρία", "Αν", "Κεντρί", "Club 22", "Βάτραχοι" κ.ά. Εκείνη περίπου την περίοδο παίρνει την απόφαση να κάνει μια σύντομη αποχή από τα μουσικά πράγματα, τουλάχιστον ως προς την προσωπική του δισκογραφία και τις εμφανίσεις του. Ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια πολλές συνεργασίες του με ερμηνευτές στους οποίους έδωσε τραγούδια του.

Συνεχίζεται...