Ο Ελάχιστος Εαυτός - Θανάσης Παπακωνσταντίνου

• Ο Ελάχιστος Εαυτός

Μουσική - Στίχοι: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Ερμηνεία: Θ.Παπακωνσταντίνου, Φώτης Σιώτας, Ορφέας Περίδης

Ενορχήστρωση: Φώτης Σιώτας - Θ.Παπακωνσταντίνου

Κυκλοφορία: 2/2011 (Inner Ear)

Όταν άκουσα για πρώτη φορά ζωντανά το εναρκτήριο κομμάτι αυτού του δίσκου, το ορχηστρικό Loco-Motivo, ειλικρινά σκέφτηκα αμέσως ότι θα ήταν ωραίο να υπάρχει ένας σκύλος στην άκρη της σκηνής για να γρυλίζει μαζί με τον απίστευτα συγκινητικό τρόπο που χρωμάτιζε τα μελαγχολικά συναισθήματά μας o Ανδρέας Πολυζωγόπουλος με την τρομπέτα του. (Έχω πετύχει τέτοιο σκύλο στους Αέρηδες στην Πλάκα που γρύλιζε ακριβώς πάνω στο μοτίβο που έπαιζε ένας σαξοφωνίστας και είχα μείνει παγωμένος για δέκα λεπτά!) Αργότερα έμαθα ότι αυτό το υπέροχα πένθιμο ορχηστρικό το έγραψε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου για το σκύλο του τον Λόκο που πέθανε. Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια, αλλά είναι ένα μαγικό, κινηματογραφικό ξεκίνημα. Επιβιβάζεσαι στη... Λοκομοτίβ του Θανάση και παίρνεις θέση για ένα ακόμα ταξίδι στο μεταίχμιο συνειδητού και υποσυνείδητου, σε παράλληλη τροχιά με τη Γη, μέσα σε αυτή, πάνω σε αυτή, σε όλο το γνωστό τοπίο του Παπακωνσταντίνου, με τους ήρωές του, του ήχους του, τις σκέψεις του, την υψηλή του ποίηση που είναι κι εδώ παρούσα. Με το δεύτερο κομμάτι, το ομώνυμο με το δίσκο, έχεις ήδη καταλάβει ότι ούτε εύκολα θα σου βάλει, ούτε θα ακούσεις κάτι εντελώς έξω από αυτά που ξέρεις γι'αυτόν. Καταλαβαίνεις επίσης ότι η σφραγίδα του Φώτη Σιώτα είναι έντονη κι έχει δώσει στο δίσκο τις δόσεις πειραματισμού και αναζήτησης που τον κάνουν να ξεχωρίζει αρκετά από άλλες δουλειές του Θανάση. Έγχορδα ενορχηστρωμένα με τρόπο ακομπλεξάριστο, μάλλον μινιμαλιστικό και σίγουρα πρωτοποριακό, ανάμεσα στα καταπληκτικά πνευστά, τα ηλεκτρονικά τοπία του Σιώτα, τα samples και τις λούπες. Αφήνεις πίσω σου τον Ελάχιστο Εαυτό, το πιο μυστήριο, σκοτεινό και "Θανασικό" τραγούδι του δίσκου που σε βάζει σε εσωτερική αναζήτηση, γραμμένο πάνω στο θέμα της Σάρας από το Σαμάνο. Τα φωνητικά του Σιώτα σε καθηλώνουν και με αυτά μπαίνεις με τη Λοκομοτίβ του Θανάση κάπου εκεί στην παγωμένη Κροστάνδη αναλογιζόμενος Ποιός θα με θυμάται... Ρέστα του Σιώτα στην ενορχήστρωση, όσο κι αν σε ξένισε στην αρχή, με τα πλήκτρα του, τα βιολιά του, την πειραγμένη γκάιντα και τα πνευστά δημιουργεί ένα κλίμα απολύτως ταιριαστό με τα λόγια του τραγουδιού. Αφήνεις και τη Ρωσία κατηφορίζοντας προς Ιταλία μεριά μέσω αδερφών Ταβιάνι. Σαν Μικέλε και... εδώ σου τα χαλάνε λίγο ο Σιώτας και ο Θανάσης με την επιλογή της λιτής ενορχήστρωσης στο ξεκίνημα που αφαιρεί λίγο απ'το δυναμισμό και τη λυρική εξομολογητική διάθεση του τραγουδιού, αν και παραδέχεσαι ότι έτσι όπως εξελίσσεται η μελωδία με τα όργανα να μπαίνουν σταδιακά απ'τα μισά και μετά, μάλλον σε κερδίζει. Τραγούδι μεγάλο, τραγούδι αναφοράς, σπουδαία ύψη του ποιητή Θανάση Παπακωνσταντίνου. Τη φορά αυτή δεν σκέφτεσαι τον Φορτίνο Σαμάνο ή τον Γκεβάρα, αλλά τον Μπακούνιν. Πας παρακάτω. Ανταρκτική αυτή τη φορά, εκεί που η Γη κάνει την έλλειψή της και θέλει να φύγει, γι'αυτό και ίσως να μοιάζει με άλλο πλανήτη. Ακούς τη βελούδινη φωνή του Ορφέα Περίδη μαζί με την τραχιά φωνή του Θανάση με τα φάλτσα σαν φαλτσέτες να ξυρίζουν όπως ξυρίζει το κρύο εκεί κάτω. Η πιο παράξενη συνύπαρξη, όπως και στη φύση, στην πιο mainstream και pop-rock φόρμα και μελωδία που έχει γράψει ποτέ ο Θανάσης! Τι να πεις; Σου αρέσει θες δεν θες. Σκέφτεσαι μόνο πως δεν είσαι τίποτα σημαντικό και το βάζεις κι αυτό σαν κρατούμενο ενόσω η πράξη του Ελάχιστου Εαυτού συνεχίζεται. Ο δίσκος μοιάζει να κορυφώνει αφού ακολουθεί μια εισαγωγή που φέρνει τις Τρύπες του Αγγελάκα στο σήμερα για να αποκτήσουν και κάποιοι τωρινοί πιτσιρικάδες το δικό τους "Τρένο που έβλεπε", τη Λοκομοτίβ του Θανάση. Σαν παιδί λοιπόν ο Φώτης Σιώτας σε πείθει ότι είναι εξαιρετικού χρώματος ερμηνευτής και σου δίνει ίσως το πιο εθιστικό κομμάτι του δίσκου. Το μυαλό σου δεν έχει ξεκολλήσει ακόμα από τον εθισμό του ρυθμού και συνεχίζεις να κάνεις σαν παιδί. Έτσι αρχικά χάνεις μία πολύ σπουδαία στιγμή της σύγχρονης ελληνικής δισκογραφίας! Μπροστά στα μάτια σου, μέσα στα αυτιά σου και μέσα στην ψυχή σου, αν και όχι για πρώτη φορά, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου δημιουργεί Παράδοση! Ναι! εν έτει 2011 παίρνει στίχους άγνωστης (σημερινής) στιχουργού και κάνει ένα τεράστιο τραγούδι που σε κάνει να ξεσπάς σε γέλια με όσους λένε ότι η ελληνική μουσική δεν βγάζει τίποτα καλό και ότι η Παράδοση έχει πεθάνει. Του Έρωτα και του Θανάτου ο τίτλος και τα αιώνια ερωτήματα που πάντα απασχολούσαν τον Άνθρωπο και τα έκανε πάντα Τέχνη και θα τα κάνει πάντα σε όποια φυλή κι αν ανήκει, μπαίνουν σε φόρμα δεκαπεντασύλλαβου, που εμείς σ'αυτή τη γωνιά της Γης την έχουμε γραμμένη στο DNA μας μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια, και δημιουργεί ένα επικό, δημώδες ποίημα μέσα σε ένα ακόμα σύγχρονο ηχητικό τοπίο. Κάτι σαν του Διγενή τις μάχες ή Του Νεκρού Αδερφού, εδώ έχουμε τη μάχη του Έρωτα με το Θάνατο με τον πρώτο νικητή και Δούρειο Ίππο ένα σκουλήκι! Έχεις ήδη μπει στην ελληνική φύση και ο Θανάσης φροντίζει γι'αυτό δημιουργώντας ήχους που παραπέμπουν σε ποταμάκι που κυλά! Η σκυτάλη στο Σιώτα που φτιάχνει ατμόσφαιρα πραγματικής Ομίχλης σε κάποιο βουνό. Ο λόγος στον Ορφέα Περίδη για μια από τις καλύτερες ερμηνείες που έχει κάνει ποτέ του. Ανεβαίνουμε λοιπόν τη φορά αυτή στον Όλυμπο, στο Γκουνταμάνι, για να βρούμε όχι τον Γκαντάρα, αλλά τον τρομερό Μπαμπάνη. Δεκαπεντασύλλαβος ξανά, μαγική ατμόσφαιρα ηχητική, σε ένα ακόμη ποίημα που εξελίσσει (ή δημιουργεί) την Παράδοση! Προηγουμένως ο Έρωτας έγινε σκουλήκι και τρύπωσε στη Γη για να νικήσει το Θάνατο. Εδώ έχουμε ένα όνειρο ότι γλιστράς απ'το σεντόνι για να ανέβεις στα λημέρια του Μπαμπάνη και να δεις τη φύση να σε καλωσορίζει. Μα την πίστη σου, αν και το cd είναι σε έναν υπολογιστή σε κάποιο διαμέρισμα, μυρίζεις θυμάρι και ρίγανη! Κι αυτή η θεματική κόβεται απότομα για να μην ονειροπολήσεις και πολύ. Γιατί εδώ το πράμα καίει. Ο Θανάσης σου βάζει μια Ερώτηση κρίσεως στην οποία πρέπει να απαντάς συχνά-πυκνά, ειδικά τις στιγμές που συλλαμβάνεις τον εαυτό σου να συμφωνεί με τα ξενοφοβικά παραληρήματα των φασιστοειδών της τηλεόρασης. Καλή η φύση, αλλά αυτή και μόνο πρέπει να είναι υπεύθυνη για το αυγό του φιδιού... Η ώρα ήρθε για πέρασμα στην Αραβία και την Αφρική. Ο άνεμος Σιμούν, καταστρεπτικός και άγριος, φέρνει κι άλλα ποιητικά λόγια στα αυτιά μας, αν και απογοητεύεσαι για δεύτερη φορά από την υπερβολικά λιτή ενορχήστρωση του τραγουδιού στο πρώτο μέρος του. Να θυμηθώ να ξεχαστώ / να γίνω ερυθρελάτη / οι ρίζες μου στον ουρανό / τα φύλλα στο κρεβάτι ...... Και τα παρτάλια οι σκέψεις μας / πειρατική σημαία / όλα στραβά γινήκανε / και όλα είναι ωραία... Δεν χαλιέσαι γιατί ούτως ή άλλως τα λόγια αυτά θα τα ακούς και θα τα τραγουδάς δυναμικά στα live... Κι ερχόμαστε στον Φέγγαρο, ένα ακόμη καταπληκτικό ορχηστρικό με αφορμή αυτή τη φορά τον Νίκο Καρούζο. Κι έχει και συνέχεια αλλά θέλει ψάξιμο και άκουσμα προσεκτικό οπότε σ'αφήνω.