Κρυμμένα διαμάντια #8 - Τρία τραγούδια του Σωκράτη Μάλαμα

Στη μηνιαία, σταθερή στήλη με τίτλο "Κρυμμένα διαμάντια" θα παρουσιάζονται τραγούδια που ουδέποτε έγιναν "σουξέ", αλλά παρολαυτά είναι αξιόλογα και τίποτα δεν έχουν να ζηλέψουν από άλλα που είναι γνωστά σε όλους. Τραγούδια που ατύχησαν να μην πολυπαίζονται από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, τραγούδια που θεωρούνταν "συμπληρώματα" για να κλείσει η 14άδα ή 12 άδα ενός δίσκου, τραγούδια που και οι ίδιοι οι τραγουδιστές, στων οποίων την προσωπική δισκογραφία ανήκουν, δεν τα στήριξαν στις ζωντανές τους εμφανίσεις. Ψάχνουμε και βρίσκουμε λοιπόν "διαμάντια στα σκουπίδια και στον υπόνομο", όπως λέει και η Μαριανίνα Κριεζή. Ψάχνουμε για τα λεγόμενα "αδικημένα τραγούδια".

Η αφορμή αυτή τη φορά είναι η συμπλήρωση 20 ετών από την είσοδο του Σωκράτη Μάλαμα στη δισκογραφία.

Όπως σίγουρα έχετε καταλάβει ο Σωκράτης Μάλαμας είναι ο πλέον αγαπημένος μου καλλιτέχνης από τότε που τον "ανακάλυψα" (περίπου 7 χρόνια πριν) μέχρι και σήμερα. Για την ακρίβεια είμαι στα όρια του "φαν", με αποτέλεσμα να λατρεύω σχεδόν το οτιδήποτε έχει κάνει δισκογραφικά, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Λογικο είναι λοιπόν, να θεωρώ αδικημένο το κάθε τραγούδι του το οποίο δεν παίζει συχνά στις συναυλίες του και γενικότερα το κάθε τραγούδι του που είναι σε... δεύτερο πλάνο. Ακόμη πιο δύσκολη γίνεται η επιλογή των "κρυμμένων διαμαντιών" της δισκογραφίας του Μάλαμα, αν σκεφτεί κανείς ότι - κατά γενική ομολογία - πάντα οι δίσκοι του περιέχουν 7-8 τραγούδια στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Οι δίσκοι του είναι από αυτούς που τους ακούς και... δεν πετάς σχεδόν τίποτα.

Τρία τραγούδια του Μάλαμα που - ανάμεσα σε άλλα - τα θεωρώ σίγουρα αδικημένα είναι τα παρακάτω:

Ο μόνος

Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς
Ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας
Δίσκος: "Νίκος Ξυδάκης - Σωκράτης Μάλαμας" (1999)

Ο μόνος μόνος περπατά
και μοναχός κοιμάται
για δυο πονάει κι αγαπά
για τέσσερις θυμάται

Ο μόνος μόνος του κερνά
και πίνει στην υγειά του
σαν δυο πλαγιάζει και ξυπνά
στην άδεια αγκαλιά του

Ο μόνος μόνος δεν μπορεί
και άλλον δεν αντέχει
ο πόνος του οπλοφορεί
και άδεια δεν έχει

Ο μόνος μόνος του μιλά
και μοναχός δειπνάει
τη νύχτα ψάχνει για δουλειά
τη μέρα ξενυχτάει

Ο μόνος μόνος δεν μπορεί
και άλλον δεν αντέχει
ο πόνος του οπλοφορεί
και άδεια δεν έχει

Πολλά τραγούδια έχουν γραφτεί για τη μοναξιά, ελάχιστα όμως βρήκαν... κέντρο. Ανάμεσα σε αυτά και το παραπάνω τραγούδι του Μιχάλη Γκανά. Όποιος έχει νιώσει πραγματικά μόνος έστω και λίγο, οι παραπάνω στίχοι θα πρέπει να του λένε πάρα πολλά πράγματα. Είναι μέρος της μαγείας του τραγουδιού να μπορεί μέσα στη μικρή διάρκεια των τριών, τεσσάρων λεπτών να εσωκλείει τόσο σημαντικά πράγματα. Αυτό συμβαίνει και στο παρόν τραγούδι, όπου ο εξαιρετικός ποιητής και στιχουργός Μιχάλης Γκανάς, περιγράφει μέσα σε 4 στροφές τη μοναξιά με τρόπο συγκλονιστικό, πράγμα που ίσως δεν θα μπορούσε να κάνει ούτε ένας συγγραφέας όσους τόμους και αν έγραφε...

Το εξώφυλλο του δίσκου "Νίκος Ξυδάκης - Σωκράτης Μάλαμας" (1999)

Το τραγούδι είναι από αυτά τα "περίεργα" λαϊκά του Νίκου Ξυδάκη. Βαρύ, όπως προστάζει και η θεματολογία του, ενώ ίσως να του ταίριαζε λίγο πιο προσεγμένη ενορχήστρωση. Ο Μάλαμας μοιάζει με τον ιδανικό ερμηνευτή του τραγουδιού αυτού, με φωνή έτοιμη να ραγίσει όπου πρέπει, αλλά και στιβαρή, δωρική, με πολύ συναίσθημα, πράγμα που σε αγγίζει άμεσα.

Ένα από τα πολύ αδικημένα τραγούδια της δισκογραφίας του Μάλαμα, από έναν δίσκο που - ούτως ή άλλως - είναι εντελώς ξεχασμένος στα ράφια μας, αλλά κα στα ράφια των ραδιοφωνικών σταθμών. Παίρνω όρκο ότι τουλάχιστον τα τελευταία 5-6 χρόνια ο Μάλαμας δεν το έχει πει σε καμία συναυλία του και πολύ αμφιβάλλω αν γενικότερα το έχει πει ποτέ live.

Ακούστε το:






Του έρωτα

Μουσική: Σωκράτης Μάλαμας
Στίχοι: Άλκης Αλκαίος
Ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας
Δίσκος: "Ένα" (2002)

Του έρωτα τα σίδερα
φωτιά δεν τα λυγίζει
μονάχα το πικρό φιλί
που δυο καρδιές ραγίζει

Όλος ο κόσμος να 'ναι εδώ
και μια ψυχή να λείπει
μαύρος μου μοιάζει ο ουρανός
και σκοτεινό το σπίτι

Στου Χάρου τις λαβωματιές
βότανα δεν χωρούνε
ούτε γιατροί γιατρεύουνε
ούτ' άγιοι βοηθούνε

Κέρνα με να σε κερνώ
και μην ρωτάς τι μένει
στης μάνας γης την αγκαλιά
η αλήθεια είναι κρυμμένη

Κέρνα με να σε κερνώ
και μην ρωτάς τι μένει
στης μάνας γης την αγκαλιά
η αλήθεια είναι κρυμμένη

Ό,τι και να πω θα είναι λίγο. Ένας ύμνος από τον κορυφαίο στιχουργό Άλκη Αλκαίο. Ύμνος στον έρωτα, περισυλλογή για το θάνατο, για την απώλεια, για την απουσία. Λαϊκή φιλοσοφία, κορυφαίο δείγμα εσωτερικών στίχων. Σαν ύμνο το αντιμετώπισε και ο Μάλαμας. Μία λαϊκή προσευχή, ένα από τα πιο βαριά και σκοτεινά τραγούδια του, ταυτόχρονα όμως από τα ωραιότερα. Ένα από τα τραγούδια του που οδήγησαν κάποιους να του κολλήσουν την ταμπέλα του μελαγχολικού και σκοτεινού καλλιτέχνη. Μία από τις λίγες φορές που ο Σωκράτης πειραματίζεται τόσο πολύ με την σύνθεση και την ενορχήστρωση. Ξεκινά με τα μπάσα και τα κρουστά που δημιουργούν μια πολύ σκοτεινή ατμόσφαιρα, μπαίνει η κιθάρα και εξελίσσεται μια απόλυτα λιτή, αργή "λαϊκή" μπαλάντα (με ζεϊμπέκικο μοιάζει σε κάποια σημεία!). Η ερμηνεία του Μάλαμα ανεπανάληπτη. Η φωνή του σαν να βγαίνει από τη σχισμένη γη, ανατριχιαστική, ψυχωμένη, άμεση, σαν να τραγουδάει στο αυτί σου.

Το εξώφυλλο του δίσκου "Ένα" (2002)

Ένα πραγματικά υπέροχο τραγούδι, το οποίο όμως λόγω του ότι είναι αρκετά σκοτεινό, σπανίως παίζεται από τα ραδιόφωνα και τις συναυλίες. Είχα τη μεγάλη χαρά να το ακούσω λάιβ το Χειμώνα του 2008 στο Σταυρό του Νότου, στην τελευταία - για εκείνη τη σεζόν - εμφάνιση του Σωκράτη.

Ένα από τα λίγα τραγούδια που με έχουν κάνει να δακρύσω και ένα από τα αρκετά που με ανατριχιάζουν κάθε φορά που τα ακούω...

Ακούστε το:




Σκαλοπάτια

Μουσική: Σωκράτης Μάλαμας
Στίχοι: Σωκράτης Μάλαμας
Ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας (β’ φωνή: Λιζέτα Καλημέρη)
Δίσκος: "13.000 μέρες" (1998)

Ανεβαίνω σκαλοπάτια, πέφτω και τσακίζομαι
για τα δυο γλυκά σου μάτια φως μου βασανίζομαι.

Αχ τι ειν' ο έρωτας γι' αυτόν που αγάπησε,
τιμόνι και σκαρί παλιό μια βάρκα μοναχή.
Ένα πικρό καφέ με κέρασε με ξόδεψε
βρήκε ανοιχτή τη πόρτα κι έφυγε πρωί.

Ψάχνω να 'βρω τη φωλιά της, ταξιδεύω στη ζωή
μα τα ίχνη απ' τα φτερά της με μπερδεύουν πιο πολύ.

Σ' ένα τραγούδι ακουμπάω τον πόνο μου,
πέρασε πια καιρός κι έφυγε σαν βροχή.
Θυμάμαι όμως τα φιλιά, τα λόγια της,
τα δυο της μαύρα μάτια μέσα στο κρασί.

Το εξώφυλλο του δίσκου "13.000 μέρες" (1998)

Όμορφο, σύγχρονο λαϊκό τραγούδι με ερωτικό περιεχόμενο. Είμαι βέβαιος ότι ο Μάλαμας δεν το έχει παίξει σχεδόν ποτέ ζωντανά. Ξεχασμένο, παραμελημένο τραγούδι, ενώ δεν του αξίζει...

Ακούστε το:

Παρουσίασα ενδεικτικά τρία από τα αρκετά κρυμμένα διαμάντια της δισκογραφίας του Σωκράτη Μάλαμα. Ίσως επανέλθουμε στο μέλλον με περισσότερες επιλογές. Συμβουλή: όσοι δεν το έχετε κάνει, τσεκάρετε τις συμμετοχές του σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών. Είναι όλες μία και μία!

Δείτε όλα τα άρθρα της στήλης αυτής εδώ