Κρυμμένα διαμάντια #5 - Δύο τραγούδια από την "Εκδίκηση της γυφτιάς"

Στη μηνιαία, σταθερή στήλη με τίτλο "Κρυμμένα διαμάντια" θα παρουσιάζονται τραγούδια που ουδέποτε έγιναν "σουξέ", αλλά παρολαυτά είναι αξιόλογα και τίποτα δεν έχουν να ζηλέψουν από άλλα που είναι γνωστά σε όλους. Τραγούδια που ατύχησαν να μην πολυπαίζονται από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς, τραγούδια που θεωρούνταν "συμπληρώματα" για να κλείσει η 14άδα ή 12 άδα ενός δίσκου, τραγούδια που και οι ίδιοι οι τραγουδιστές, στων οποίων την προσωπική δισκογραφία ανήκουν, δεν τα στήριξαν στις ζωντανές τους εμφανίσεις. Ψάχνουμε και βρίσκουμε λοιπόν "διαμάντια στα σκουπίδια και στον υπόνομο", όπως λέει και η Μαριανίνα Κριεζή. Ψάχνουμε για τα λεγόμενα "αδικημένα τραγούδια".

Και ποιός δεν ξέρει πάνω-κάτω την ιστορία του δίσκου-ορόσημο "Η εκδίκηση της γυφτιάς"; Με δυο λόγια, μια παρέα νέων και τρελών (με την καλή έννοια), ο Μανώλης Ρασούλης, ο Νίκος Ξυδάκης, ο Νίκος Παπάζογλου, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Δημήτρης Κοντογιάννης κ.ά., φτιάχνουν το 1978 τον εν λόγω δίσκο στο σπίτι του Παπάζογλου στην Κάτω Τούμπα με τα χειροποίητα μηχανήματα του "Πους-Πουλ" (έτσι λέγανε τον Παπάζογλου επειδή έπιαναν τα χέρια του με τα ηλεκτρονικά και τα τεχνικά) και την πολύτιμη συμβολή του πιο έμπειρου Σαββόπουλου. Μέσα στον απόηχο της Μεταπολίτευσης, με τα έντεχνα, πολιτικοποιημένα, "εμβατηριακού" τύπου τραγούδια να κυριαρχούν, η παρέα αυτή όντας ανύποπτη κάνει στην ουσία μία μικρή επανάσταση δημιουργώντας τραγούδια με διάχυτο λαϊκό (μπρούσκο που λέει κι ο Ρασούλης) ερωτισμό, με δρόμους λαϊκούς (ουσάκ, χιτζάζ κτλ), με μια γενικότερη αισθητική ανατολίτικη και μια καλώς εννοούμενη "γυφτιά". Κόντρα στο ρεύμα του καιρού τους, οι άνθρωποι αυτοί δημιούργησαν μια ολόκληρη "σχολή", συνέχεια της οποίας μπορεί να θεωρηθεί η αποκαλούμενη "Σχολή της Θεσσαλονίκης" που κινήθηκε ανάμεσα στο λαϊκό και το έντεχνο με στοιχεία παραδοσιακά, σύγχρονα κλπ. Ο δίσκος αυτός σιγόβρασε στο υποσυνείδητο των ακροατών της εποχής και τελικά τίναξε το καπάκι στον αέρα θεωρούμενος με τα χρόνια σαν κορυφαίος δίσκος που στιγμάτισε μια αλλαγή στο ελληνικό τραγούδι.

Προσωπικά όταν πρωτοαπόκτησα αυτόν τον δίσκο (το 2004) δεν μπορούσα να σταματήσω τις απανωτές ακροάσεις, παρότι στην εποχή μας θεωρείται ξεπερασμένο άκουσμα. Σαν δίσκος έχει δώσει διαχρονικές επιτυχίες όπως είναι κυρίως το "Τρελή κι αδέσποτη" και το "Κανείς εδώ δεν τραγουδά". Δυστυχώς από τα υπόλοιπα τραγούδια κανένα άλλο δεν ακούγεται πλέον από τα ραδιόφωνα ή στα "ρεμπετάδικα" και τις μουσικές σκηνές όσο τα δύο προαναφερθέντα. Και πραγματικά ώρες-ώρες αναρωτιέμαι γιατί. Διότι δεν πρόκειται για κανα δίσκο ξεχασμένο. Είναι δίσκος καθιερωμένος στη συνείδηση των ακροατών και οι περισσότεροι έχουν ακούσει όλα του τα τραγούδια.

Δύο τραγούδια που εγώ τα θεωρώ πολύ πολύ αδικημένα είναι το "Κυρ διευθυντά των δίσκων" και το "Μην μ’αποκαλείς τεμπέλη". Μουσικολογικά δεν ξέρω να σας τα αναλύσω (για καρσιλαμάς μου κάνει το δεύτερο πάντως), αλλά μπορώ να τα χαρακτηρίσω χορευτικά λαϊκά σε ανατολίτικο στυλ. Η σύνθεσή τους και ο ρυθμός τους δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα. Ακόμη και σήμερα όταν τα ακούω συγκινούμαι. Η φωνή του Παπάζογλου είναι στα καλύτερά της, ακατέργαστη με τον λιγμό και την χροιά που απαιτούσαν τέτοιου είδους τραγούδια. Οι στίχοι του Ρασούλη απλοί, λαϊκοί, ερωτικοί.

Ειλικρινά δεν ξέρω τι έκανε ο Παπάζογλου στις μεγάλες του δόξες (δεκαετίες ’80 κα ’90), πάντως από το 2003 που εγώ τον βλέπω σε συναυλίες και ζωντανές εμφανίσεις δεν τον έχω ακούσει ποτέ να λέει ένα από τα δύο παραπάνω τραγούδια και ειδικά για το πρώτο έχω τεράστιο αποθυμένο και παράπονο...

Κυρ Διευθυντά των δίσκων

Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Ερμηνεία: Νίκος Παπάζογλου
Δίσκος: Η εκδίκηση της γυφτιάς (1978)

Κυρ Διευθυντά των δίσκων
έχω ένα νταλκά βαρύ

Όργανο γλυκό θα πιάσω
τραγουδάκι να της φτιάσω
κάν' το δίσκο ν' ακουστεί (Χ2)

Να το πω από το ράδιο
να της έδινα κουράγιο

Να μ' ακούσει να με νιώσει
το μυαλό της να διορθώσει (Χ2)

Κυρ εταιρειάρχη βιάσου
άντε να 'χεις την υγειά σου
έχω να της πω πολλά
με μιαν όμορφη πενιά
κι ας με ρίξεις στα λεφτά
κι ας μην πάρω ποσοστά

Δεν μπορώ να περιμένω
είμαι βρέφος πεινασμένο
μη μού λες γι' αναβολή
και μέ τυραννάς κι εσύ

Κυρ Διευθυντά των δίσκων
έχω ήχο κι υλικό

Να βγω να το τραγουδήσω
ίσως και τη μεταπείσω
στα κανάλια να το πω (Χ2)

Την αγάπη μου δεν ξέρεις
μ' απ' αυτή κι εσύ υποφέρεις

Κι' όταν πίνεις κι είσαι μόνος
κλαίει ο κρυφός σου πόνος (Χ2)

Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι στον παρακάτω player:

Μην μ’αποκαλείς τεμπέλη

Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Στίχοι: Μανώλης Ρασούλης
Ερμηνεία: Νίκος Παπάζογλου
Δίσκος: Η εκδίκηση της γυφτιάς (1978)

Όλα τά 'χε εξηγημένα
μες στον κήπο ο Θεός
όμως ο Αδάμ κι η Εύα
τό 'δανε και λίγο αλλιώς

Ρίχνει τότε τιμωρία
σ' όλο το προγονικό
να 'χουνε τήν εργασία |
για φαϊ~ και για πιοτό | δις

Είναι κάτι μπλοφαδόροι
που παινεύουν τη δουλειά
μπράβοι και κοντυλοφόροι
καθενού μαχαραγιά

Μη μ' αποκαλείς τεμπέλη
και μού σπας τό ηθικό
η καρδιά λεφτά δε θέλει |
για να πει τό σ' αγαπώ | δις

Όταν χάμω τήν αράζω
και κοιτώ τόν ουρανό
όλοι λεν πως τεμπελιάζω
εγώ στη μοίρα (;) τούς μιλώ

Μη φωνάζεις πως χαζεύω
σα μέ βλέπεις να γυρνώ
τήν αγάπη μου μαζεύω
μες απ' τό σκουπιδαριό

~Η στήλη "Κρυμμένα διαμάντια" θα εμφανίζεται στις 10 του κάθε μήνα~

Δείτε όλες τις αναρτήσεις της στήλης αυτής εδώ