Οι 30 καλύτεροι δίσκοι των 00s (Θέσεις 1 έως 5)

Όταν ξεκίναγα αυτήν την σειρά των ποστ σχετικά με τους κατά τη γνώμη μου καλύτερους δίσκους της δεκαετίας που φεύγει, τόνισα ιδιαίτερα ότι μιλάμε για μία εντελώς υποκειμενική λίστα, με βάση τα δικά μου προσωπικά γούστα, κολλήματα κλπ. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στο top 5 στο οποίο φτάσαμε επιτέλους και θα το παρουσιάσω παρακάτω. Όσοι με ξέρουν μάλλον δεν θα νιώσουν καμία έκπληξη βλέποντας ότι το top 5 μου... Θανασωκρατείται.

Οι δύο αυτοί καλλιτέχνες τυχαίνει να με εκφράζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό και τους θαυμάζω πάρα πολύ. Για τον έναν από τους δύο (τον Θανάση) πιστεύω ότι είναι ίσως η σημαντικότερη μορφή του ελληνικού τραγουδιού τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ και μέσα στα Zeros είναι ο μόνος ίσως τραγουδοποιός που κατάφερε να εξελιχθεί μουσικά και να δώσει τόσο πολλούς ενδιαφέροντες δίσκους. Για τον άλλο (το Σωκράτη) ό,τι και να πω θα είναι λίγο. Με μεγάλη δυσκολία μπορώ να είμαι ψυχρός και αντικειμενικός απέναντί του, αφού είναι ο καλλιτέχνης με τον οποίο ξετρελάθηκα από την πρώτη στιγμή που τον ανακάλυψα. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να λείπει από την κορυφή της λίστας μου.

Οι 30 καλύτεροι δίσκοι της δεκαετίας του 2000

(ή αλλιώς των Zeros ή των 00s ή του ’00)

Θέσεις 5 έως 1:

5. Το άδειο δωμάτιο - Σωκράτης Μάλαμας (Lyra, 2/2005)

Το θυμάμαι σαν τώρα. Στο αυτοκίνητο ενός συμφοιτητή και αδερφικού φίλου, τρελός «μαλαμικός» κι αυτός σαν εμένα, ακούμε τον νέο (τότε) δίσκο του Σωκράτη. Το «Άδειο δωμάτιο», με το μυστήριο όνομα και το παράξενο εξώφυλλο. Οι πρώτες ακροάσεις δημιουργούν αμηχανία. Έκπληξη μάς επιφύλασσε ο Σωκράτης σε αυτόν τον δίσκο, παρότι δυο-τρία από τα τραγούδια τα είχαμε ήδη ακούσει στο Σταυρό του Νότου το χειμώνα. Πολλοί πιστοί ακροατές του τραγουδοποιού ξενίστηκαν από το δυναμικό ύφος και τον ηλεκτρισμό του δίσκου. Προσωπικά, τότε ήμουν στη φάση που άκουγα και ξανάκουγα τον «Κύκλο» και τον «Λαβύρινθο», δύο δίσκους με κάποια από τα πιο δυνατά λαϊκότροπα του Μάλαμα και περίμενα κάτι τέτοιο μετά το υπέροχο αλλά λιτό και βραδυφλεγές «Ένα». Αυτά βέβαια είναι φαντασιώσεις και κατηγοριοποιήσεις ακροατών και «φανς»που καμία σχέση δεν έχουν με την αξία και τη δυναμική ενός δίσκου που αναδεικνύεται πάντα μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Κάτι τέτοιο πιστεύω ότι συνέβη και με το «Άδειο δωμάτιο».

Μετά το σνομπάρισμα που του έριξα λοιπόν για κανα χρόνο, τελικά τον ανακάλυψα από την αρχή αυτόν τον δίσκο και από τότε ούτε ξέρω πόσες φορές τον έχω ακούσει από την αρχή μέχρι το τέλος και πόσων βραδιών το soundtrack ήταν και είναι... Όσο τον ακούω τείνω όλο και περισσότερο στο να τον θεωρήσω την εξηλεκτρισμένη συνέχεια του «Ένα». Το μεγάλο ατού του «Άδειο δωμάτιο» είναι η μπάντα, η ενορχήστρωση και το ότι η ηχογράφηση έχει γίνει «ζωντανά» σε studio (εννοώ ότι όλα τα τραγούδια παίχτηκαν από όλη την μπάντα την ώρα της ηχογράφησης, σαν να έγινε μια συναυλιούλα μέσα στο studio). Σχεδόν όλοι οι «Λαϊκεδέλικα» στη σύνθεση της μπάντας, το χεράκι του Μπάμπη Παπαδόπουλου στην ενορχήστρωση και η ιδιαίτερη ερμηνεία του Σωκράτη με την άμεση, ζεστή, σπηλαιώδη φωνή του, δίνουν στο δίσκο μια πολύ γοητευτική και κατά κύριο λόγο σκοτεινή ατμόσφαιρα, με ξεσπάσματα σε κάποιες στιγμές (Όνειρο, Παιχνίδι με τα μαύρα, Θίασος). Η εσωστρέφεια της στιχουργικής του Μάλαμα συναντά την εξωστρέφεια του πιο πρόδηλα πολιτικού τραγουδιού που έχει γράψει ποτέ (Θίασος). Ένας «αδικημένος» δίσκος που μπορεί να μην έφερε κάτι το καινούριο στα μουσικά μας πράγματα, μπορεί να μην καινοτόμησε ιδιαίτερα, αλλά περιέχει αξιολογότατα κομμάτια και θα είναι πάντα στους πολύ αγαπημένος μου. Άλλωστε, για να τελειώσω όπως άρχισα, ούτε ξέρω πόσες βραδινές πορείες απέκτησαν μια ιδιαίτερη γοητεία όταν ακούγαμε αυτόν τον δίσκο στο αμάξι ενός άλλου αδερφικού φίλου πριν 2 χρόνια...

4. Αγρύπνια - Θανάσης Παπακωνσταντίνου (Lyra, 4/2002)

Είμαι μικρός και αμαθής για να μιλήσω για αυτόν τον δίσκο και να πω κάτι που να μην έχει ειπωθεί καλύτερα. Αυτό που υποψιάζομαι είναι ότι μιλάμε μάλλον για τον σημαντικότερο δίσκο της δεκαετίας, αφού είναι από τους ελάχιστους που καταθέτει μία ολοκληρωμένη και καινοτόμα πρόταση στην ελληνική τραγουδοποιία, άψογα επεξεργασμένη και εκφρασμένη. Είναι στην ουσία η ολοκλήρωση του σοκ που μας προκάλεσε ο «Βραχνός προφήτης» στην αρχή της δεκαετίας. Θα μου πείτε «αφού είναι όλα αυτά, γιατί δεν τον βάζεις στην κορυφή;». Διότι είπαμε ότι είναι υποκειμενική η λίστα και υπάρχουν δίσκοι που τους ακούω πολύ συχνότερα σε σχέση με την αριστουργηματική ούτως ή άλλως «Αγρύπνια». Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου τελειοποιεί με αυτόν τον δίσκο ό,τι ξεκίνησε να ψάχνει μέσα από τον «Βραχνό προφήτη». Η Δύση συναντά την Ανατολή με έναν τρόπο μοναδικό. Μια σπουδαία μπάντα μουσικών αποδίδει με τρόπο εκπληκτικό τις συνθέσεις του Λαρισαίου δημιουργού, ενώ οι συμμετοχές του Σωκράτη Μάλαμα και του Νίκου Παπάζογλου αφήνουν μερικές αξεπέραστες ερμηνευτικές καταθέσεις. Κομβικός δίσκος για τα Zeros.

3. Διάφανος - Θανάσης Παπακωνσταντίνου (Αχός, 12/2006)

Όλη αυτή η σπουδαία παρέα που μας χαρίζει φοβερά πράγματα τα τελευταία 10 και βάλε χρόνια μαζεύτηκε στο Μεταξοχώρι Αγιάς στη Λάρισα και γέννησε τον Διάφανο, έναν από τους καλύτερους δίσκους που έχω ακούσει ποτέ και έναν από τους πλέον λατρεμένους μου. Φυσικά και τα λόγια δεν φτάνουν για να αποτυπώσω τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου σχετικά με τον Διάφανο. Νιώθω απλά ευτυχής που αυτή η παρέα (ο Θανάσης, ο Σωκράτης, η Φριντζήλα, ο Σιώτας, οι Αποστολάκηδες, ο Μυστακίδης και τόσοι άλλοι) ζει και δημιουργεί στη χώρα μου την περίοδο που είμαι κι εγώ ζωντανός. Θα έχω να λέω ότι «τους πρόλαβα», τους είδα, τους άκουσα, τους χάρηκα, αν και ποτέ δεν τους χόρτασα. Για να μην ξεφύγω και εντελώς από το θέμα, να πω ότι στο Διάφανο συνοψίζονται εν πολλοίς όλες οι διαφορετικές αναζητήσεις του Θανάση Παπακωνσταντίνου κυρίως από τον Βραχνό προφήτη και δώθε. Υπάρχει το λαϊκό στοιχείο, υπάρχει πολύ έντονα το βαλκανικό, υπάρχει βεβαίως το παραδοσιακό, υπάρχουν jazzy επιρροές και αναζητήσεις, υπάρχουν αυτοσχεδιασμοί και οργανικοί-ενορχηστρωτικοί πειραματισμοί (ως συνέχεια του «Η Βροχή από κάτω»). Και τι δεν υπάρχει δηλαδή. Όλα στη σωστή δόση και αποτυπωμένα από τους εξαιρετικούς μουσικούς και πάλι «ζωντανά» στο νέο στούντιο Αχός του Θανάση. Αυτός ο δίσκος μού άφησε την αίσθηση ότι ήταν σαν γιορτή. Μαζεύτηκε η παρέα και γλέντησε ό,τι έχει κάνει μέχρι σήμερα, χωρίς άγχος να αποδείξει τίποτε ή να ψάξει για το εξεζητημένο και το παραπέρα (παρότι δεν λείπουν και πάλι οι αναζητήσεις βεβαίως). Ο Μάλαμας καθηλώνει με τις ερμηνείες του στο ομότιτλο με το δίσκο, στα Παξιμάδια, στην Αμερική και φυσικά στην Κοιλάδα των Τεμπών που ακούγαμε αρκετό καιρό πριν την κυκλοφορία του δίσκου στις συναυλίες. Στην καλύτερή του στιγμή ερμηνευτικά βρίσκει μπροστά του αυτά τα εξαίσια τραγούδια του Θανάση που μιλάνε με έναν μοναδικό τρόπο για τη μετανάστευση και τα εκτόξευσε στον ουρανό. Ομοίως και η Μάρθα Φριντζήλα που απογειώνει τα τραγούδια με τις ερμηνείες της. Σταματάω κάπου εδώ γιατί όπως είπα και στην αρχή δεν υπάρχουν λόγια που να με ικανοποιούν. Ελπίζω κάποια στιγμή στο μέλλον να μπορέσω να γράψω κάτι για αυτό το δίσκο που να το διαβάζω και να χαίρομαι που το έγραψα...

2. Ένα - Σωκράτης Μάλαμας (Lyra, 12/2002)

Πώς φτιάχνεις ένα μικρό αριστούργημα με δύο κιθάρες και μία φωνή; Πώς μοιάζει κάθε τι άλλο περιττό; Πώς γεμίζεις συναισθήματα και ακουμπάς τη μέθεξη μέσα από τόση λιτότητα; Πώς γίνεται η σκοτεινιά να δίνει φως; Πώς γίνεται να σε συγκινούν και να σε ακουμπούν τόσο πολύ 5 αράδες, μερικά αρπίσματα και μια βαθιά φωνή; Πώς βγάζει η έρημος καρπό; Πώς θα το εξηγήσεις αυτό με τη γλώσσα της σιωπής; Πώς κλίνεται τελικά το σ’ αγαπώ; Πώς γίνεται ο έρωτας καθρεφτάκι στο κλουβί του κόσμου; Πώς λυγίζουν του έρωτα τα σίδερα αν όχι με τη φωτιά; Πώς βγάζει κανείς φωτιές στην παγωνιά; Πώς βαδίζει στον ωκεανό; Πώς γίνεται να κρύβει μέλι το αγκάθι; Πώς γίνεται η αταξία να βάζει τελικά τα πράγματα σε τάξη; Και κάτι τελευταίο. Άμα δεν λιώσουμε μαζί, πώς θες να γίνουμε Ένα;

Τόσες αντιφάσεις. Τόσα αντιφατικά πράγματα, εξ ορισμού αντίθετα. Σχίσμα, διχασμός, σύγκρουση. Αντίρροπες δυνάμεις που φέρνουν (;) ισορροπία. Αντιθέσεις που φέρνουν (;) τη σύνθεση; Μήπως τελικά όλα είναι Ένα;

Κάποτε ένας φίλος πήγε στο καμαρίνι του Μάλαμα και τον ρώτησε ποιόν από τους δίσκους του αγαπάει περισσότερο. Ο Σωκράτης τον κοίταξε και του είπε «Είσαι έξυπνο παιδί, δεν θέλω να ρωτάς ανοησίες» υπονοώντας σαφώς ότι όλα του τα δημιουργήματα είναι παιδιά του και τα αγαπάει εξίσου και οι διαχωρισμοί σε περισσότερο και λιγότερο «αγαπημένα» είναι μπούρδες. Εγώ είμαι σίγουρος ότι όπως ευχαριστήθηκε και αγάπησε αυτόν τον «χειροποίητο» δίσκο, δεν αγάπησε τίποτε άλλο, κι ας μην το παραδέχεται. Κι ας ονόμασε αυτόν τον δίσκο «Ένα» ακριβώς για να πει πως ό,τι και να κάνουμε, Ένα είμαστε...

Θέλω απλά να υποκλιθώ στην ποιητική-στιχουργική ευφυϊα του Άλκη Αλκαίου που σε αυτόν τον δίσκο δίνει μερικά από τα καλύτερα γραπτά του. Θέλω επίσης να υποκλιθώ στην ικανότητα του Μάλαμα να φτιάχνει μία τόσο γεμάτη και γοητευτική ατμόσφαιρα με τις συνθέσεις του, το παίξιμό του στην κιθάρα και την βαθιά, ζεστή και άμεση φωνή του. Το Ένα είναι μια μυσταγωγία, ένα ταξίδι σε σκοτεινά μονοπάτια που όπως λούζονται από φως σε πολλά σημεία τους. Είναι μία βραδυφλεγής βόμβα. Κι ας μην πάρει ποτέ του τις εγκωμιαστικές κριτικές που παίρνουν άλλοι δίσκοι εισπράττοντας τα εύσημα της πρωτοπορίας και της εξέλιξης όντας στην ουσία βαρετές αναζητήσεις ανούσιων πραγμάτων. Δεν πειράζει. Εγώ ικανοποιούμαι και με τα απλά υλικά. Γι’ αυτό και το Ένα θα είναι πάντα αποκούμπι μου. Θα το απολαμβάνω ανακαλύπτοντας κάθε φορά και κάτι το διαφορετικό. Ζώντας την Παλίρροια των συναισθημάτων...

Η γη μια σβούρα στ' ουρανού τα πλάτη
γυρίζει στον αρχέγονο χορό
σπασμένη η πυξίδα μου καιρό
κι εγώ αφήνομαι στου ζέφυρου την πλάτη

Σ' ένα πατάρι πελαγοδρομώ
δεν είναι η μοναξιά που με πειράζει
τις Συμπληγάδες του καπνού περνώ
να ζαλιστώ με κάποια που σου μοιάζει

Στο ξόδεμα τη λύτρωση ζητώ
σε δρόμους που τρελαίνεται το αίμα
Λέω τη νύχτα μέρα και το πικρό γλυκό
πυξίδα μου ένα χαμένο βλέμμα

Παίζει τραγούδια με παράφορα φεγγάρια
ζούμε στο ψέμα όπως στο νερό τα ψάρια
μηνύματα μη στέλνεις λυπημένα
αύριο θα δεις πως μας κερδίζουν τα χαμένα

Μου λες να βάλω τη ζωή μου σε μια τάξη
μα ποιος στ' αλήθεια ορίζει την τροχιά του
η αταξία είναι τ' ουρανού η τάξη
κι εγώ ανασταίνομαι στο γύρο του θανάτου

Στο ξόδεμα τη λύτρωση ζητώ
σε δρόμους που τρελαίνεται το αίμα
Λέω τη νύχτα μέρα και το πικρό γλυκό
πυξίδα μου ένα χαμένο βλέμμα

1. Βραχνός Προφήτης - Θανάσης Παπακωνσταντίνου (Lyra, 7/2000)

Ήδη έχουμε αναφερθεί δυο-τρεις φορές στο δίσκο, πράγμα που δείχνει και την επιρροή του στη δεκαετία. Ο Προφήτης δεν αποδείχθηκε καθόλου βραχνός αλλά με σαφήνεια διατύπωσε την προφητεία του στην αυγή της δεκαετίας. Το πάντρεμα του λαϊκού/παραδοσιακού με το ροκ και το ηλεκτρικό μπαίνει σε νέες βάσεις μέσα από τις δουλιές του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Όπως προείπαμε, στην Αγρύπνια ίσως να είναι ακόμη πιο καλά επεξεργασμένη αυτή η νέα και κομβικής σημασίας για το ελληνικό τραγούδι πρόταση, αλλά το σοκ που πάθαμε όλοι ακούγοντας τόσο καλά δεμένους τους τζουράδες με τις ηλεκτρικές κιθάρες στον Βραχνό Προφήτη δεν μας αφήνει περιθώρια να του στερήσουμε την κορυφή. Δύο προσωπικότητες που έβαλαν τη στάμπα τους στη δεκαετία του ’90 όντας στο σημαντικότερο γκρουπ που έβγαλε ποτέ η ελληνική ροκ, ο Γιάννης Αγγελάκας και ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, συμπράττουν στο δίσκο αυτό με τη σημαντικότερη μορφή του λεγόμενου «έντεχνου» αλλά και του σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Σπουδαία συνάντηση που είχε ακόμη σπουδαιότερη συνέχεια, ειδικά μέσα από τη συμβολή του Μπάμπη Παπαδόπουλου στην ενορχήστρωση των επόμενων δίσκων του Θανάση. Το συναίσθημα στο άκουσμα του «Όταν χαράζει» και του «Πεχλιβάνη» δεν ξεχνιέται με τίποτα. Θυμάμαι ότι είχα πατήσει το rec στο κασετόφωνό μου για να γράψω κάποιο τραγούδι από τον Μελωδία. Το rec έμεινε πατημένο και έγραψε και τα επόμενα, ένα από τα οποία και ο Πεχλιβάνης. Η κασέτα εκείνη έλιωσε στο παίξιμο και θυμάμαι ότι μονολογούσα συνέχεια «δεν είναι δυνατόν να υπάρχει καλλιτέχνης που γράφει τέτοια πράγματα»... Ε όταν κάνεις τέτοιες σκέψεις και αυτό που ακούς σε χτυπάει κατευθείαν στο μυαλό και την καρδιά, καταλαβαίνεις πια ότι έχεις να κάνεις με κάτι πολύ σημαντικό.